Yediğimiz besinler üç temel kaynaktan gelir:
1) Karbonhidratlar 2) Proteinler 3) Yağlar
Karbonhidrat canlının yapısına katılan hem de enerji sağlayan karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerin genel adıdır.Enerji verici olarak kullanılırlar.Karbonhidrat ve proteinin bir gramı 4 kalori enerji verir.Vücudun enerji ihtiyacının yüzde 50-60’ı karbonhidratlardan karşılanmalıdır.Karbonhidratlar vücuda alınmadığı veya çok az alındığı durumlarda vücut enerjiye olan ihtiyacını yağ ve proteinden karşılar.Gereketiğinden fazla alındığında ise yağa karışarak şişmanlığa neden olurlar.Karbonhidratlar hücre içi-dışı sıvıları dengede tutarlar.Ekmek, tahıllar (buğday, arpa, yulaf) kurubaklagiller,şeker ve şekerli gıdalar,mısırimeyveler, süt ve süt ürünleri ve sebzelerde bulunur.Yani et ve yağ dışındaki tüm besinlerde karbonhidratlar bulunur.Tokluk hissi oluşturur.Karnabahar ve taze fasülye elma-portakal gibi meyvelerde,havuç de fazlasıyla kabonhidrat içeren gıdalardır.Karbonhidratlar; moleküllerindeki basit moleküllerin sayısına göre, monosakaritler, disakaritler ve polisakaritler olmak üzere başlıca üç gruba ayrılır.
Karbonhidratlar; moleküllerindeki basit moleküllerin sayısına göre;monosakaritler, disakaritler ve polisakaritler olmak üzere başlıca üç gruba ayrılır.
Disakaritler; Sürkoz ( glikoz-froktoz,Sakaroz, çay şekeri), Maltoz(glikoz-glikoz) ve Laktoz(glikoz-galaktoz)dur.Disakaritler ve polisakaritler;monosakaritlerin birleşmesinden oluşur.
Monosakaritler; Glikoz,Früktoz,Galaktoz olarak üçe ayrılırlar.Genellikle glikoza dönüşerek kullanılır.
Polisakkaritler; (Nişasta,Glikojen,Selüloz) tatsız olup, çoğu suda erimez.Çok sayıda glikoz molekülünün birleşmesinden türemişlerdir.
Basit bir şeker olan Glikoz (CHO) da karbonhidratlardan biridir.Canlıların en önemli enerji kaynağıdır. Sağlıklı kişilerin her 1000 kalori için 125-150 gram glikoz alması önerilir.
Glisemik İndeks(Gİ)
Besinlerde bulunan karbonhidratların kan şekerini yükseltme hızına Glisemik İndeks (Gİ) denir.
Bazı besinlerin glisemik indeks değerleri düşük bazısının ise yüksektir.Orta ve düşük Gİ besinlerinin tüketimi önerilmektedir.Özelliklede diyabet ve şişman hastaların buna daha fazla dikkat etmesi gerekir.
Yüksek Gİ’li besinler; Glukoz,muz,bal,pişmiş havuç,beyaz ekmek,pişmiş pirinç,fırında patates,cips,mısır gevreği,kek,kurabiye.vb..
Orta Gİ’li besinler; Sükroz,makarna,portakal,haşlanmış patates,üzüm,meyva suyu,kepekli ekmek,haşlanmış mısır,bulgur.vb..
Düşük Gİ’li besinler; Süt,kurubaklagiller,kuru kayısı,greyfurt,elma,dondurma,yoğurt ve kiraz.